Czasowniki rozdzielnie i nierozdzielnie złożone

Czasowniki w jezyku niemieckim są bardzo ważne, ponieważ pozwalają wyraźić czynności, które wykonujemy. Ucząc się języka niemieckiego warto wiedzieć, co mówią nam przedrostki czasownika w języku niemieckim.

W języku niemieckim występują czasowniki rozdzielnie i nierozdzielnie złożone. Wpływ na tak zwaną rozdzielność czy nierozdzielność mają przedrostki czasownika, czyli tzw. prefiksy. Znajomość prefiksów nie tylko przydaje się w kontekście rozdzielności czy nierozdzielności czasownika, ale pozwala również domyślić się lub rozszyfrować znaczenie czasownika. Znając znaczenie prefiksów będzie ci również łatwiej rozszyfrować znaczenie rzeczowników, które to te prefiksy posiadają. 🙂

Typowe przedrostki rozdzielne:

ab- (np. abholen – odbierać)
an- (np. anfangen – zaczynać)
auf- (np. aufmachen – otwierać)
ein- (np. einsteigen – wsiadać)
aus- (np. aussehen – wyglądać)
mit- (np. mitbringen – przynościć ze sobą)
bei- (np. beibringen – komuś coś przyswoić, nauczyć, dostarczyć)
vor- (np. vorlesen – czytać na głos)
zu- (np. zusehen – przyglądać się czemuś, komuś)
nach- (np. nachsehen – sprawdzić)

Przedrostki rozdzielne są charakterystyczne dla wielu czasowników i mają tę szczególną cechę, że w zdaniu w czasie teraźniejszym oraz w trybie rozkazującym oddzielają się od czasownika i przechodzą na koniec zdania.

Przykład:
Czasownik: aufstehen (wstawać)
Ich stehe früh auf. – Wstaję wcześnie.
Czasownik: anrufen (dzwonić)
Er ruft seinen Freund an. – On dzwoni do swojego przyjaciela.

Ważne zasady:

1. W zdaniach oznajmujących przedrostek zawsze znajduje się na końcu zdania.

Przykład:
Czasownik: aufmachen - otwierać
Ich mache die Tür auf. – Otwieram drzwi.

2. W czasie przeszłym Perfekt przedrostek łączy się z czasownikiem, ale oddzielony jest od podstawy czasownika przedrostkiem ge-, który pomaga tworzyć imiesłów czasu przeszłego czasowników rozdzielnie złożonych.

Przykład:
Czasownik: aufmachen - otwierać
Ich habe die Tür aufgemacht. – Otworzyłem drzwi.

Typowe przedrostki nierozdzielne:

be- (np. besuchen – odwiedzać)
ver- (np. verlieren – gubić)
er- (np. erkennen – rozpoznać)
ent- (np. entdecken – odkryć)
über- (np. überlegen – zastanawiać się)
miss- (np. missverstehen – źle zroumieć)

Przedrostki nierozdzielne są integralną częścią czasownika i nigdy się od niego nie oddzielają, niezależnie od formy gramatycznej. Są one szczególnie ważne w tworzeniu czasowników o bardziej abstrakcyjnym lub skomplikowanym znaczeniu.

Ważne zasady:

1. Przedrostek zawsze pozostaje połączony z czasowikiem, niezależnie od czasu czy trybu.

Przykład:
Czasownik: verstehen (rozumieć)
Ich verstehe dich. – Rozumiem cię.
Czasownik: erklären (wyjaśniać)
Er erklärt die Aufgabe. – On wyjaśnia zadanie.

2. W czasie przeszłym Perfekt czasowniki z przedrostkiem nierozdzielnym nie będzie oddzielony przedrostkiem ge- od podstawy czasownika, jak to się ma w przypadku czasowników rozdzielnie złożonych.

Przykład:
Czasownik: verstehen (rozumieć)
Ich habe dich nicht verstanden. - Nie zrozumiałem cię.

Więc jak odróżnić czasownik rozdzielnie złożony od nierozdzielnie złożonego?

Niektóre przedrostki mogą być zarówno rozdzielne, jak i nierozdzielne, w zależności od czasownika i znaczenia.

Przykład:
umfahren - najeżdzać na coś, omijać coś
rozdzielne: Er fährt den Baum um. – On omija drzewo.
nierozdzielne: Er umfährt den Baum. – On przejeżdża przez drzewo.

Klucz do rozróżnienia:

• Rozdzielne przedrostki zazwyczaj odnoszą się do bardziej dosłownych, fizycznych czynności.
• Nierozdzielne przedrostki często nadają czasownikom bardziej abstrakcyjne, metaforyczne
  znaczenie.

Przykładowe zdania:
rozdzielny:
Wir hören jetzt auf. – Kończymy teraz.

nierozdzielny:
Wir überhören das Problem. – Ignorujemy problem.

Temat jest z pewnością warty zgłębienia! Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, zachęcam do zapoznania sie z moim ebookiem Co mówią nam przedrostki czasownika w języku niemieckim z ćwiczeniami. Dzięki tej publikacji poznasz dokładnie znaczenie przedrostków, wykonasz ciekawe ćwiczenia i nauczysz się, jak rozszyfrowywać znaczenie czasowników i poznasz wiele przydatnych czasowników, których będziesz mógł używac na codzień i brzmieć jak native speaker.

Długo pracowałem nad analizą tego tematu zanim napisałem ebooka Co mówią nam przedrostki czasownika w języku niemieckim z ćwiczeniami i nagrywałem filmiki na ten temat i dodatkowo wklejam poniżej playlistę z mojego kanału na Youtube, gdzie możesz również poszerzyć wiedzę na temat przedrostków. W prawym górnym rogu możesz ją rozwinąć. Zachęcam do subskrybowania kanały, aby nie ominął cię żaden nowy filmik. Życzę miłej nauki 🙂