Wszystkie wpisy, których autorem jest AKI Arkadiusz Gerlic

Czasy na przykładach

Dobre rady i nie tylko, , ,

(Ten rozdział pochodzi z książki Deutsch mit Akkusativ und Pommes, bitte!Książkę można nabyć w formacie PDF klikając TU lub czytać na blogu. Możesz również zostać Patronem (kliknij tu) i dostać ją za darmo. Co jakiś czas będę publikował kolejne rozdziały. Życzę miłej lektury!)

W języku niemieckim funkcjonuje sześć czasów:

  • Präsens – teraźniejszość: Ich esse.
  • Perfekt (Partzip II) – zakończona teraźniejszość: Ich habe gegessen.
  • Präteritum – przeszłość: Ich aß.
  • Plusquamperfekt – zakończona przeszłość: Ich hatte gegessen.
  • Futur I – przyszłość: Ich werde essen.
  • Futur II – zakończona przyszłość: Ich werde gegessen haben.

Do podstawowych czasów zaliczam Präsens, Perfekt i Futur I, ponieważ za ich pomocą jesteśmy w stanie mówić o teraźniejszości, niedawnej przeszłości (zakończonej teraźniejszości) i przyszłości. Uważam, że opanowanie tych trzech czasów w zupełności wystarcza, by sprawnie komunikować się w życiu codziennym. Przejdę zatem do krótkiego omówienia wymienionych czasów.

PRÄSENS – TERAŹNIEJSZOŚĆ Ich kaufe eine Matratze. Kupuję materac.

W czasie teraźniejszym Präsens, konstrukcja zdania jest prosta:

podmiot + czasownik + reszta zdania.

Należy pamiętać o właściwej odmianie czasownika. Poniżej przedstawiam wzór regularnej odmiany czasownika na podstawie czasownika kaufen.

PERFEKT – NIEDAWNA PRZESZŁOŚĆ

Czas przeszły Perfekt tworzy się za pomocą czasownika posiłkowego haben lub sein i czasownika w czasie przeszłym (imiesłów czasu przeszłego np. gekauft ). Czasownika posiłkowego sein używamy, kiedy mówimy o ruchu lub zmianie stanu, a haben w każdym innym przypadku. Aby sprawnie posługiwać się tym czasem należy opanować minimum odmianę czasownika sein i haben.

a) Ich bin nach Deutschland gefahren. Pojechałem do Niemiec.

W zdaniu a) został użyty czasownik posiłkowy sein, ponieważ mówimy tu o ruchu. Jeśli jechałem, to musiałem się przemieścić z punktu A do B.

b) Ich bin am 3 August geboren. Urodziłem się 3 sierpnia.

c) Ich bin um 8 eingeschlafen. Zasnąłem o ósmej.

W zdaniu b) i c) został również użyty czasownik posiłkowy sein, ponieważ mówimy tu o zmianie stanu. W zdaniu b) najpierw mieszkałem w łonie matki, a później zmieniłem swój stan na Rzeczpospolitą Polską. W zdaniu c) zmieniłem stan z jawy na sen.

d) Ich habe eine Matratze gekaut . Kupiłem materac.

W zdaniu d) został użyty czasownik posiłkowy haben, ponieważ nie występuje tu żaden ruch ani zmiana stanu.

Czasownik w czasie przeszłym (imiesłów czasu przeszłego) przybiera formy regularne i nieregularne. W przypadku czasowników słabych (regularnych) w bezokoliczniku odrzucamy końcówkę -en i dodajemy końcówkę -t, a na początku czasownika stawiamy przedrostek -ge. Np.:

kaufen – gekauft

W przypadku czasownika rozdzielnie złożonego np. aufmachen (otwierać), -ge znajduje się pomiędzy podstawą czasownika machen a jego przedrostkiem auf.

Na przykład: aufmachen – aufgemacht

W przypadku czasowników kończących się na -ieren (spazieren, fotografieren itp.) forma czasownika w czasie przeszłym zostaje pozbawiona przedrostka -ge i otrzymuję końcówkę -iert. Np.: fotografieren – fotografiert

Jeśli chodzi o formy czasowników mocnych (nieregularnych) w czasie przeszłym, można je znaleźć w tabeli przedstawionej poniżej.

FUTUR I – PRZYSZŁOŚĆ

Czas przyszły Futur I tworzy się za pomocą czasownika posiłkowego werden i czasownika w bezokoliczniku. Czasownik posiłkowy werden znajduje się na miejscu drugim, natomiast czasownik w bezokoliczniku na końcu zdania.

Na przykład:

  • Ich werde nie nie sagen. Nigdy nie powiem nigdy.
  • Ich werde Deutsch lernen. Będę uczył się języka niemieckiego.

Przedstawiłem tylko trzy czasy, dzięki którym można wyrażać myśli związane z przeszłością, teraźniejszością i przyszłością. Nie oznacza to jednak, że pozostałe czasy nie mają wartości. Wręcz przeciwnie, znajomość wszystkich czasów występujących w języku niemieckim pozwala na precyzyjniejsze opisywanie zdarzeń w czasie. Jednak, biorąc pod uwagę prostą komunikację w języku niemieckim, uważam je na tym etapie za zbędne.

Wspieraj kanał i bloga na PATRONITE i otrzymaj dostęp do unikalnych treści – Kliknij TU

Czasowniki modalne

Dobre rady i nie tylko, ,

(Ten rozdział pochodzi z książki Deutsch mit Akkusativ und Pommes, bitte!Książkę można nabyć w formacie PDF klikając TU lub czytać na blogu. Możesz również zostać Patronem (kliknij tu) i dostać ją za darmo. Co jakiś czas będę publikował kolejne rozdziały. Życzę miłej lektury!)

Czasowniki modalne odgrywają ważną rolę w języku niemieckim, ponieważ pomagają określić sposób realizacji danej czynności. W konstrukcji zdania z czasownikiem modalnym, czasownik wyrażający czynność jest na końcu zdania w bezokoliczniku, czyli w formie czasownika nieodmienionego .

W języku niemieckim wyróżniamy 6 czasowników modalnych:

  • können (móc, umieć, potrafić)
  • wollen (chcieć)
  • müssen (musieć)
  • sollen (mieć powinność, obowiązek coś zrobić)
  • dürfen (móc za pozwoleniem)
  • mögen (lubić natomiast w trybie przypuszczającym oznacza wyrażenie życzenia – chcieć)

Poniżej podaję odmianę czasowników modalnych, ponieważ jest ona nieregularna. Ułatwieniem jest, że forma czasownika w pierwszej i trzeciej osobie liczby pojedynczej jest taka sama, a forma czasownika w pierwszej i trzeciej osobie liczby mnogiej równa jest bezokolicznikowi.

Przykłady zastosowania czasowników modalnych w czasie teraźniejszym, Präsens:

  • Ich kann ein bisschen Deutsch sprechen. Potrafi ę trochę mówić po niemiecku.
  • Ich will Deutsch lernen. Chcę uczyć się języka niemieckiego.
  • Ich muss mit dem Hund spielen. Muszę się bawić z psem.
  • Ich soll mein Zimmer aufräumen. Mam posprzątać mój pokój.
  • Ich darf nicht zu spät nach Hause kommen. Nie mogę przyjść za późno do domu.
  • Ich mag Fremdsprachen lernen. Lubię uczyć się języków obcych.
  • Ich möchte nach Deutschland fahren. Chcę jechać do Niemiec.

Poniżej podaję odmianę czasowników modalnych w czasie przeszłym, Präteritum (Imperfekt), ponieważ wyrażanie sposobów realizacji danych czynności jest równie ważne w czasie teraźniejszym jak i przeszłym. Odmiana czasowników modalnych w czasie przeszłym Präteritum charakteryzuje się brakiem tzw. umlautów. Ułatwieniem jest, że forma czasownika w pierwszej i trzeciej osobie liczby pojedynczej jest taka sama, a forma czasownika w pierwszej i trzeciej osobie liczby mnogiej równa jest bezokolicznikowi.

W tabelce przy du przy czasowniku sollen wkradł się błąd. Powinno być „du solltest”.

Przykłady zastosowania czasowników modalnych w czasie przeszłym, Präteritum:

  • Ich konnte ein bisschen Deutsch sprechen. Potrafiłem trochę mówić po niemiecku.
  • Ich wollte Deutsch lernen. Chciałem uczyć się języka niemieckiego.
  • Ich musste mit dem Hund spielen. Musiałem się bawić z psem.
  • Ich sollte mein Zimmer aufräumen. Miałem posprzątać mój pokój.
  • Ich durfte nicht zu spät nach Hause kommen. Nie mogłem przyjść za późno do domu.
  • Ich mochte Fremdsprachen lernen. Lubiłem uczyć się języków obcych.

Verb am Ende, czyli czasownik na końcu (Nebensatz)

Dobre rady i nie tylko, , , , ,

(Ten rozdział pochodzi z książki Deutsch mit Akkusativ und Pommes, bitte!Książkę można nabyć w formacie PDF klikając TU lub czytać na blogu. Możesz również zostać Patronem (kliknij tu) i dostać ją za darmo. Co jakiś czas będę publikował kolejne rozdziały. Życzę miłej lektury!)

Kolejną zasadą, która również dotyczy czasownika, w tym przypadku czasownika w zdaniu podrzędnie złożonym jest Verb am Ende, czyli czasownik na końcu. Niezależnie od tego, jakiego czasu będziemy używać, to czasownik odmieniony będzie na końcu zdania. Spójniki, które tworzą zdanie podrzędnie złożone, to m.in.: weil (bo, ponieważ), dass (że), ob (czy).

Zdanie, w którym występują W-Wort (wie, was, wo itp.), po przekształceniu w zdanie podrzędnie złożone, będzie również miało czasownik na końcu.

Przejdźmy zatem do przykładów.

Ich gehe nicht zur Schule. Ich bin krank.

Nie idę do szkoły. Jestem chory.

Te dwa zdania połączymy spójnikiem weil (bo).

Ich gehe nicht zur Schule, weil ich krank bin.

Nie idę do szkoły, bo jestem chory. (bo chory jestem)

Er ist zu Hause. On jest w domu.

To zdanie połączymy spójnikiem dass (że).

Ich denke, dass er zu Hause ist.

Myślę, że on jest w domu. (że on w domu jest.)

Kommst du morgen? Przyjdziesz jutro?

To zdanie połączymy spójnikiem ob (czy).

Er fragt, ob du morgen kommst.

On pyta, czy jutro przyjdziesz.

Wie heißt du? Jak się nazywasz?

To zdanie połączymy spójnikiem W-Wort – wie (jak).

Er fragt, wie du heißt.

On pyta, jak się nazywasz.

Jak widać w przypadku tych spójników nic – poza kolejnością wyrazów w zdaniu – nie zmienia się. Spójnik wypycha czasownik na koniec zdania. Oto cała filozofia zdania podrzędnie złożonego. Trzeba tylko pamiętać – Verb am Ende!

Czasownik i zaimek zwrotny, czyli zasada babeczek

Dobre rady i nie tylko, ,

(Ten rozdział pochodzi z książki Deutsch mit Akkusativ und Pommes, bitte!Książkę można nabyć w formacie PDF klikając TU lub czytać na blogu. Możesz również zostać Patronem (kliknij tu) i dostać ją za darmo. Co jakiś czas będę publikował kolejne rozdziały. Życzę miłej lektury!)

W języku niemieckim funkcjonują również czasowniki zwrotne, np. sich waschen, sich interessieren itp. Można to porównać do polskich czasowników zwrotnych, np. myć się, interesować się itp. Sich czyli polskie się świadczy o zwrotności czasownika i nazywany jest zaimkiem zwrotnym. Zaimek zwrotny nie odmienia się w języku polskim, natomiast w języku niemieckim podlega odmianie.

Bywa, że uczący się języka niemieckiego nie do końca wiedzą, w jakim miejscu postawić zaimek zwrotny. Wielu nauczycieli myśli, że jest to sprawa oczywista i nie trzeba tego tłumaczyć. Jednak zauważyłem, że wielu moich słuchaczy stosowało metodę na chybił trafił w umiejscowieniu zaimka zwrotnego. Stąd pomysł na krótkie wyjaśnienie za pomocą babeczek. Aby dobrze zapamiętać tę konstrukcję, należy ją sobie zwizualizować. Wyobraźmy sobie, że czasownik to macho (maczo), który zawsze chodzi z dwoma kobietami (babeczkami). Z jednej strony babeczka z osobowością, z drugiej zaś babeczka z urodą. Jedna babeczka to zaimek osobowy (babeczka z osobowością), np. ich, a druga zaimek zwrotny (babeczka z urodą jak się znudzi, podlega zwrotowi jak butelka z kaucją i ulega wymianie na nową pełną butelkę), np. mich. Macho – czasownik, np. (sich) interessieren – otoczony babeczkami, znajduje się w centrum uwagi, w środku, czyli na drugim miejscu, jak na ilustracji poniżej.

Jednak nie zawsze jest tak, że macho jest otoczony przez te dwie babeczki. Czasem taki macho musi załatwić pewne sprawy i kobiety schodzą na drugi plan. Jeśli pojawi się ktoś od interesów, to hierarchia wygląda następująco. Najpierw jest określenie czasu zurzeit, z którym to macho prowadzi przez jakiś okres interesy. Następnie sam macho, który dba o swój biznes. Potem jego babeczka ich, ponieważ ma osobowość. Potem babeczka mich, bo jest tylko urodziwa, a na końcu wszystko to, co nie ma aż tak dużego znaczenia.

W ten oto wizualny sposób udało się moim słuchaczom trwale zapamiętać, jakie miejsce zaimek zwrotny zajmuje w zdaniu. Jeśli trzeba zastosować zaimek zwrotny, wystarczy pomyśleć o zasadzie babeczek.

Verb auf Position zwei, czyli czasownik na drugim miejscu. Podstawowe zasady konstrukcji zdań (Hauptsatz)

Dobre rady i nie tylko,

(Ten rozdział pochodzi z książki Deutsch mit Akkusativ und Pommes, bitte!Książkę można nabyć w formacie PDF klikając TU lub czytać na blogu. Co jakiś czas będę publikował kolejne rozdziały. Życzę miłej lektury!)

W gramatyce niemieckiej pierwszoplanową rolę odgrywa, moim zdaniem, czasownik. To od niego zależna jest w głównej mierze równowaga w zdaniu. Aby tworzyć ładne, krótkie i poprawne zdania, wystarczy pamiętać o umieszczeniu czasownika w zdaniu nadrzędnym/twierdzącym/prostym na drugim miejscu. Oto cała filozofia.

Należy pamiętać, że ważna jest tu również odmiana czasownika, odmiana rodzajnika, przymiotnika itp., jednak uważam to za oczywiste. Główną rzeczą zachowującą równowagę w zdaniu jest odpowiednie rozmieszczenie części zdania. Najważniejsze, aby czasownik znajdował się na 2 miejscu. Jeśli chodzi o tworzenie pytań, to mamy dwie możliwości:

– pytanie zaczynające się od tzw. W-Wort, czyli wie (jak?), was (co?), wo (gdzie?), wann (kiedy?) itp. Czasownik pozostaje nadal na miejscu drugim.

– pytanie zaczynające się od czasownika. W tym przypadku czasownik trafia na miejsce pierwsze. Porównując zdanie twierdzące i pytające, widzimy, że czasownik zamienia się miejscami z podmiotem.

Pages:  1 2 ... 28 29 30 31 32 ... 190 191